Kullandığımız elektronik cihazları korumak isteriz. Ucuza elde edilen ürünler değiller. Tamir ve bakım maliyetleri her geçen gün artıyor. Önlem almak için her fırsatı değerlendiriyoruz. Akım korumalı prizler başvurduğumuz önlemlerden birisi.
Akım Korumalı Priz Nedir?
Çalışma mantığı; elektrik hattında anlık oluşan, yüksek gerilim veya akım altında kendini feda ederek koruma sağlamak. Farklı ürün modelleri bulunmakta. Genel olarak aşağıdaki özellikleri sunuyorlar.
- Yüksek gerilim ve akım etkileri.
- Yıldırım düşmesi sonucunda ortaya çıkan durumdan.
- Dalgalanma (Surge) etkilerinden korumak.*
- Çocuk emniyeti.
- Yanmaya dayanıklı malzeme.
- Otomatik sigorta ile aşırı akımdan koruma.
Yüksek gerilim ve akımdan, içerisinde bulunan basit bir elektronik devre ile koruma sağlar. Üzerinde belirtilen gerilim veya akımdan fazla değerde duruma maruz kalırsa, kısa devre konumuna geçer. Bu sayede; yüksek gerilim veya akım, elektronik cihazınıza uğramadan, akım korumalı priz kendini kullanılamaz hale getirir.
Yıldırım düşmesi, sadece elektrik hattınızda oluşacak bir durum anlamına gelmez. Bulunduğunuz konuma yakın bir yere yıldırım düştüğünde, çevresel olarak yüksek elektrik dalgalarına maruz kalırız. Akım korumalı prizler, elektrik hattı üzerinden gelen, yıldırım akımında sigorta görevi görür. Kapasitesini aşan boyutta akıma uğrarsa koruyuculuğunu sağlayamaz.
Bu prizler evrensel piyasada surge protector adıyla satılmaktadır. Türkçeye çevirdiğimizde dalgalanma koruyucusu olarak görülmektedir. Anlam bakımından yanılsama burada başlıyor. Akım korumalı prizlerin içerisinde, birkaç elektronik elemanlardan oluşan (varistör, gaz deşarj tüpü, kondansatör/kapasitör, termal sigorta) devreler bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse; anlık olarak 220V’tan 150V’a düşen gerilimi normal değerine yükseltecek bir eleman bulunmamaktadır. Tam tersi içinde aynı durum geçerli. Peki, bu bir yalan mı? Hayır, tam olarak yalandır diyemeyiz. Sadece çeviri ve pazarlama tekniğindeki hatalardan kaynaklanmaktadır. Burada bahsedilen dalgalanma; elektrik hattında oluşan mikro saniye düzeyindeki pik darbeleridir. Bu ürünler uzun süreli oluşan dalgalanmayı önleyemez. Dalgalanma yerine yüksek gerilim ve akım koruması diyebiliriz.
Priz deliklerine yanlışlıkla kalem vb. metal eşyaların girmesini engellemek için mekanik bir koruyucu olan, çocuk emniyeti faydalı bir özelliktir.
Otomatik sigorta özelliği; akım korumalı prize bağlı olan cihazın, belirtilen akımdan daha fazla akım çekmesi durumunda, devreyi açık konuma getirerek, hasarın ve yangın tehlikesinin büyümesini engeller.
Doğru Kullanım Nedir?
Akım korumalı prizleri, anormal durumu karşılayacak birer tampon olarak görmeliyiz. Fazlasını beklemek, büyük yanılgıya uğratır. Bu felsefeyle, akım korumalı prizi savaşın ön cephesine sürmeliyiz. Elektriğe en yakın noktaya bağlamalıyız. Uzatma kablosu kullanılması önerilmez. Zorunlu durumlarda; uzatma kabloları, akım korumalı prizden sonra kullanılmalıdır. Ürün desteklemiyorsa; ısıtıcı (rezistans) içeren cihazları (ütü, su ısıtıcı, fırın vb.) bağlamayınız.
Ürünü satın alırken dikkat etmemiz gereken değerler; en fazla akım değeri amper(A), kapasite değeri Joule(J), nominal akım değeri amper(A), en fazla gerilim değeri volt(V) kesinlikle bağlayacağınız ürüne uygun değerde olmalı.
Yüksek gerilimsiz günler…